Przechowywanie ziemniaków. Jak i gdzie przechowywać ziemniaki?

Ziemniaki odmian późnych, wykopywane pod koniec lata, przeznacza się do przechowywania na zimę. Najpopularniejsze sposoby to przechowywanie ziemniaków w piwnicy lub w kopcu na terenie ogrodu. Który z tych sposobów jest lepszy? Zobacz gdzie najlepiej przechowywać ziemniaki i jakie warunki przechowywania należy im zapewnić. Jaka jest właściwa wilgotność i temperatura przechowywania ziemniaków?

Przechowywanie ziemniaków w piwnicy - bulwy ułożone w skrzynkach

Warunki przechowywania ziemniaków

Jeżeli chcemy przechować ziemniaki na zimę, należy zapewnić odpowiednie warunki, w jakich bulwy będą składowane. I tak odpowiednia temperatura przechowywania ziemniaków przeznaczonych do celów spożywczych to 7-10°C. Wskazana jest także wysoka wilgotność powietrza w pomieszczeniu przechowalniczym (90%), całkowity brak dostępu światła oraz dobra wentylacja. W takich warunkach ziemniaki możemy przechować przez okres kilku miesięcy.

Zatem gdzie przechowywać ziemniaki aby zapewnić im takie właśnie warunki? W praktyce w niewielkich gospodarstwach oraz w uprawach amatorskich na cele własne, praktykuje się przechowywanie ziemniaków w piwnicy. Jeżeli zabraknie nam miejsca w piwnicy, możliwe jest też przechowywanie ziemniaków w kopcach na terenie ogrodu. Przy tym drugim sposobie musimy się jednak liczyć ze słabszą jakością przechowywanych bulw oraz większymi stratami, gdyż w kopcu znacznie ciężej jest utrzymać idealne warunki przechowywania ziemniaków.

Jak przygotować ziemniaki do przechowywania?

Możliwości długotrwałego przechowywania ziemniaków w dużej mierze zależą od właściwego wykonania zbioru oraz odpowiedniego przygotowania ziemniaków do przechowywania.

Wcześnie zbierane tzw. "młode ziemniaki" nie są jeszcze w pełni dojrzałe, mają słabo wykształconą i nie skorkowaciałą skórkę, przez co łatwo ulegają uszkodzeniom i źle się przechowują. Takie powinno się spożywać jak najszybciej po zbiorze. Zaś do długiego przechowywania ziemniaków na zimę nadają się jedynie dojrzałe bulwy późnych odmian ziemniaka. Dojrzałe bulwy rozpoznamy po tym, że ich naskórek nie złuszcza się pod naciskiem kciuka.

W zależności od wczesności odmiany, termin zbioru ziemniaków wypada od połowy sierpnia do końca września. Ewentualnie w centralnych i południowo-zachodnich rejonach kraju, gdzie nie ma jeszcze obawy wystąpienia przygruntowych przymrozków, zbiór późnych ziemniaków można przedłużyć do 10 października.

W praktyce sygnałem do przeprowadzenia zbioru jest żółknięcie części nadziemnych ziemniaka. Po zżółknięciu liści należy je usunąć, a następnie wykopać dojrzałe bulwy. Bulwy ziemniaka wykopujmy ostrożnie aby było jak najmniej uszkodzeń. Wybierzmy do tej czynności dzień pogodny i suchy, a także ciepły.

Przed przechowywaniem zebrane bulwy ziemniaka muszą przejść okres przygotowawczy, który trwa około 2 tygodni. W tym okresie ziemniaki wymagają osuszenia, dojrzenia skórki i zabliźnienia ewentualnych uszkodzeń powstałych przy wykopywaniu bulw. Proces ten najkorzystniej zachodzi, kiedy ziemniaki są dobrze przewietrzane w temperaturze 12-18°C. Potem ziemniaki poddaje się schłodzeniu.

Uwaga!
Ziemniaki przeznaczone do przechowywania powinny być wolne od chorób, w miarę czyste i suche. Nie wolno ich jednak myć, a jedynie po osuszeniu otrząsnąć z nadmiaru ziemi.

Wykopywanie ziemniaków przeznaczonych do przechowywania

Przechowywanie ziemniaków w piwnicy

Przechowywanie ziemniaków w piwnicy to najpowszechniej spotykany sposób w przypadku upraw na niewielką skalę. W warunkach amatorskich w piwnicy udaje się przechować ziemniaki przez okres do 6 miesięcy. Tutaj najłatwiej utrzymać zalecany zakres temperatur 7-10°C, wysoką wilgotność powietrza (90-95%) oraz brak dostępu światła. Ziemniaki przechowywane w piwnicy składujemy w skrzyniach albo w przewiewnych workach z płótna lub siatki.

Jeżeli podczas przechowywania ziemniaków w piwnicy temperatura jest zbyt wysoka, pomieszczenie należy przewietrzyć. Gdy zaś powietrze w piwnicy za bardzo się schładza, ziemniaki należy okryć dodatkowo materiałem izolacyjnym, np. słomą, kartonami czy choćby starym kocem. W temperaturze poniżej 7°C ziemniaki będą przemarzać i staną się słodkie w smaku. Zbyt suche powietrze sprawia, że przechowywane bulwy się pomarszczą i zmiękną. Zbyt wysoka temperatura przechowywania ziemniaków i dostęp światła powodują, że ziemniaki zielenieją (niestety zielenienie oznacza, iż wzrasta zawartość substancji toksycznych w bulwach ziemniaka) lub puszczają kiełki. Zarówno kiełki jak i oczka, z których kiełki wyrastają, zawierają trującą dla nas solaninę, dlatego przed spożyciem takich ziemniaków należy wyciąć kiełki wraz z przyległymi do nich fragmentami bulwy. Jeżeli ziemniaki wypuszczają dużo kiełków lub mocno zzieleniały, nie nadają się już do spożycia.

Przechowywanie ziemniaków w workach z siatki. W piwnicy warto worki z ziemniakami układać na paletach aby nie leżały bezpośrednio na podłodze.

Przechowywanie ziemniaków w kopcach

Jeżeli zabraknie nam miejsca w piwnicy, możliwe jest przechowywanie ziemniaków w kopcach na terenie ogrodu. W tym celu wykopuje się w ziemi dół o głębokości 60 cm do 1 m i tyleż samo szerokości. Długość takiego dołu zaś dopasowujemy do naszych potrzeb czyli ilości przechowywanych ziemniaków (są i kopce kilku metrowe). Najlepiej gdy kopiec jest wykopany w ziemi lekkiej, przewiewnej i w miejscu nie narażonym na zalewanie aby nasze warzywa w kopcu nie gniły.

Na spodzie kopca, w którym chcemy przechowywać ziemniaki, dobrze jest ułożyć warstwę cienkich gałęzi, a na to liście i słomę. Na takiej izolacji można układać warzywa. Wraz z ziemniakami w kopcach można składować marchew i buraki, ewentualnie także pietruszkę. Na ułożone warzywa znowu dajemy warstwę liści, słomy i gałązek, a następnie całość przysypujemy ziemią aby powstał kopiec. W miarę obniżania się temperatury należy zwiększać liczbę warstw ochronnych (dajemy na przemian 15-20 centymetrowe warstwy ziemi i słomy). Dobrze jest od jesieni mierzyć temperaturę w kopcu i kolejną warstwę izolacyjną usypywać, gdy temperatura w kopcu spada poniżej 5°C. Pamiętajmy jednak, że zbyt grube okrycie kopca przyczynia się do gnicia bulw ziemniaka.

Przeczytaj również:

• Choroby i szkodniki ziemniaka - objawy, zwalczanie
• Choroby przechowalnicze ziemniaka. Dlaczego ziemniaki gnijÄ… w piwnicy?
• Uprawa ziemniaków w worku
• Redlenie ziemniaków - po co, kiedy, rÄ™czne czy glebogryzarkÄ…

Opracowano na podstawie: C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, MUZA SA, Warszawa 1994, s. 357 - 358; Metodyka Integrowanej Produkcji Ziemniaków, praca zbiorowa, PIORIN, Warszawa 2005. Fot. freeimages