Szkodniki leszczyny - objawy, opryski, zwalczanie

Leszczyny są krzewami stosunkowo łatwymi w uprawie, mogą być jednak atakowane przez liczne szkodniki uszkadzające liście, pędy oraz owoce leszczyny, czyli orzechy laskowe. Oto opisy najczęściej występujących szkodników leszczyny, takich jak mszyce, przędziorki czy chrząszcz - słonkowiec orzechowiec, oraz metody ochrony leszczyny przed szkodnikami atakującymi tę roślinę.

Szkodnikiem leszczyny jest wiewiórka. Ten gryzoń podlega jednak całkowitej ochronie, dlatego nie możemy go zwalczać na terenie ogrodu

Wiewiórki

Jeżeli posiadamy działkę na terenach przyleśnych, wraz z leszczyną do naszego ogrodu mogą zawitać wiewiórki, chętnie podjadające orzechy. Trudno jednak traktować wiewiórki jako szkodniki leszczyny, gdyż są to bardzo lubiane zwierzęta. W Polsce wiewiórki podlegają całkowitej ochronie, pozostaje zatem jedynie cieszyć się, że tacy goście odwiedzają nasz ogród, a uprawiając leszczynę, możemy pomóc im zgromadzić zapasy na przetrwanie zimy i cieszyć się z możliwości obserwowania tych zwierząt.

Słonkowiec orzechowiec

Spośród szkodliwych owadów żerujących na leszczynie, za najbardziej niszczycielskiego uważany jest słonkowiec orzechowiec (Curculio nucum). Jest to chrząszcz o charakterystycznym, bardzo długim ryjku. Dorosłe chrząszcze żerują do wiosny do lata w pąkach i na liściach leszczyny. W dojrzewających orzechach samice chrząszcza składają jaja. Wylęgające się z nich larwy rozwijają się wewnątrz orzechów, wyjadając ich zawartość, w wyniku czego orzechy nie rozwijają się w pełni. Dojrzałe larwy opuszczają orzechy, pozostawiając dziurę w skorupce orzecha, a następnie schodzą do gleby, gdzie zimują i się przepoczwarzają. Uszkodzone orzechy laskowe nie nadają się do spożycia.

Słonkowiec orzechowiec to uciążliwy szkodnik leszczyny

Opryski przeciwko temu szkodnikowi leszczyny wykonuje się wiosną, w okresie żerowania chrząszczy na liściach, zanim zdążą złożyć jaja. Do oprysków można użyć jeden z preparatów: Deltam, Karate Zeon 050 CS, Mospilan 20 SP lub gotowy do użycia Spruzit Spray na szkodniki AL. Należy jednak pamiętać, że skuteczność oprysków bywa ograniczona, gdyż zwalczają one tylko dorosłe chrząszcze żerujące na roślinie. Tymczasem ich larwy w glebie mogą przebywać nawet do dwóch lat i w kolejnym roku chrząszcze znowu mogą się pojawić. Dlatego z reguły opryski trzeba powtarzać corocznie.

Larwy słonkowca wyjadają wnętrze orzechów, pozostawiając w nich swoje odchody. Objawem widocznym na zewnątrz jest dziura pozostawiona przez wychodzącą larwę

Susówka leszczynowa

Kolejnym chrząszczem żerującym na leszczynie jest susówka leszczynowa (Haltica brevicollis). Chrząszcze żerowanie rozpoczynają wiosną - na przełomie kwietnia i maja, w pąkach i rozwijających się liściach. Efektem ich bytowania są liczne, nieregularne dziury wygryzione w liściach leszczyny. W tym czasie samice składają jaja na spodniej stronie liści, a na przełomie wiosny i lata z tych jaj wylęgają się larwy. Mogą one znacznie bardziej ogołacać liście, z których nieraz pozostaje jedynie unerwienie. W lipcu larwy schodzą do gleby, gdzie się przepoczwarzają, a od sierpnia możemy obserwować kolejne pokolenie chrząszczy. Aby zapobiec ogołacaniu liści przez susówkę leszczynową, po zauważeniu objawów bytowania chrząszczy lub ich larw, w warunkach uprawy amatorskiej, należy przeprowadzić oprysk jednym z preparatów wymienionych wyżej do zwalczania słonkowca orzechowca.

Wielkopąkowiec leszczynowy

Na leszczynie może też żerować szpeciel wielkopąkowiec leszczynowy (Phytoptus avellanae), powodujący powiększenie i usychanie pąków liściowych. Aby ograniczyć występowanie tego szkodnika leszczyny, wiosną jeszcze przed kwitnieniem krzewów, należy usuwać zaatakowane jesienią pąki. Wówczas usuniemy je wraz ze szkodnikami, nie dopuszczając aby szpeciele opuściły pąki i dokonały kolejnych zniszczeń na roślinach. Jeżeli nie uda się usunąć porażonych pąków, w kwietniu, w czasie gdy szpeciele opuszczają pąki i przechodzą na liście, należy wykonać oprysk preparatem Karate Zeon 050 CS.

Wielkopąkowiec leszczynowy uszkadza pąki liściowe, powodując ich nabrzmiewanie i zasychanie

Przędziorek leszczynowiec

Kolejny szkodnik leszczyny to przędziorek leszczynowiec (Eotetranychus coryli), powodujący powstawanie żółtawych, a z czasem brązowiejących plamek na liściach, ograniczonych nerwami. Po zauważeniu pierwszych objawów bytności przędziorków, należy wykonać dwa opryski, w odstępach 7-10 dni, preparatem przędziorkobójczym. W tym wypadku również można użyć środka Karate Zeon 050 CS.

Misecznik śliwowiec

W ostatnich latach coraz częściej na leszczynie pojawia się też misecznik śliwowiec (Parthenolecanium corni), bardziej chyba znany jako szkodnik śliw. Niestety jest to również szkodnik leszczyny. Żerując na pędach leszczyny, misecznik śliwowy powoduje zasychanie liści oraz zahamowanie wzrostu pędów. Dodatkowo liście mogą być pokryte lepką spadzią wydzielaną przez larwy misecznika. Najlepszym terminem zwalczania tego szkodnika na leszczynie jest okres jesienno-zimowy, gdy na krzewach nie ma liści. W dzień, kiedy temp. powietrza wynosi 12-15°C, należy przeprowadzić oprysk środkiem olejowym, np. Emulpar 940 EC. W ten sposób dość skutecznie zniszczymy zimujące stadium szkodnika i unikniemy konieczności ochrony chemicznej w okresie wegetacji. Jeżeli zaniechaliśmy tego zabiegu, wówczas w okresie od końca czerwca do połowy lipca (gdy żerują larwy pierwszego stadium) leszczyny można opryskać środkiem Mospilan 20 SP.

p align="center">

Mszyca zdobniczka leszczynowa

Podobnie jak wiele innych roślin, leszczyna pospolita może być też atakowana przez mszyce. Mszyca zdobniczka leszczynowa (Myzocallis coryli) jest pluskwiakiem, który szczególnie licznie obsiada liście leszczyn od spodniej strony. Mszyce wysysają z roślin soki, powodując liczne deformacje liści, a także hamując wzrost krzewów. Podczas żerowania wydzielają też lepką ciecz (tzw. rosę miodową) przyczyniając się do powstawania czarnego nalotu na liściach i pędach leszczyny. Do zwalczania mszyc na leszczynie można posłużyć wymienionym już wyżej środkiem Mospilan 20 SP. Osoby unikające stosowania chemicznych środków ochrony roślin, w walce z mszycami mogą sięgnąć po oparty na składnikach naturalnych preparat Agrocover lub Emulpar 940 EC.

Przeczytaj również:

• Choroby leszczyny - objawy, opryski, zwalczanie
• Leszczyna pospolita - uprawa, odmiany, cięcie
• Leszczyna ozdobna (Corylus avellana) 'Contorta'. Uprawa i wymagania
• Kiedy zbierać i jak przechowywać orzechy laskowe

Opracowano na podstawie: Z. Machowicz-Stefaniak, E. Zalewska, Choroby leszczyny i ich zwalczanie, Hasło Ogrodnicze, Nr 12/2002; G. Łabanowski, L. Orlikowski, G. Soika, A. Wojdyła, Pielęgnacja roślin ogrodowych - choroby i szkodniki, Multico, Warszawa 2011, s. 91-93. Fot. Przemysław Jahr (wiewiórka), zdjęcie dostępne jako własność publiczna, Hedwig Storch (słonkowiec orzechowiec), Nono64 (dziury w orzechach), Rosser1954 (pąki uszkodzone przez wielkopąkowca), zdjęcie publikowane na licencji CC-BY-SA-3.0, źródło: Wikimedia Commons.