Uprawa malin - odmiany, sadzenie, pielęgnacja, cięcie
Uprawa malin w ogrodach przydomowych i działkowych przynosi wiele korzyści. Owoce malin są bardzo zdrowe, nadają się do spożycia na surowo jak i na przetwory. Co zapewni nam powodzenie w uprawie malin? Zobacz jak wybrać najlepsze odmiany malin do uprawy amatorskiej na działce lub w ogrodzie przydomowym oraz dowiedz się jak wygląda pielęgnacja malin, ich sadzenie, nawożenie i cięcie, bardzo ważne dla utrzymania zdrowia krzewów malin i ich obfitego owocowania.
Uprawa malin w ogrodzie przydomowym lub na działce nie sprawi wiele problemu o ile dla roślin znajdziemy miejsce słoneczne z wilgotną, żyzną i jednocześnie odpowiednio przepuszczalną glebą o odczynie lekko kwaśnym
Uprawiane w ogrodach odmiany malin to krzewy, wywodzące się od gatunku - malina właściwa (Rubus idaeus), należącego do rodziny różowatych (Rosaceae). W stanie dzikim występuje niemal w całej Europie i części Azji. Preferuje rozmaite siedliska - zbocza gór, obrzeża lasów, zarośla łąkowe itp. Malina jest jednym z popularniejszych owoców, dlatego ludzie szczególnie upodobali sobie jej uprawę.
Uprawa malin
Pod uprawę malin należy przeznaczyć miejsce słoneczne. Rośliny te najlepiej czują się na równinach lub lekkich stokach osłoniętych od silnych wiatrów. Maliny preferują żyzne, bogate w składniki odżywcze gleby, jednocześnie przepuszczalne i lekko kwaśne. Uprawa malin najlepiej udaje się na glebach dość wilgotnych ale nie podmokłych. Nie należy uprawiać malin na terenach zalewowych (nawet na krótki okres), a także na terenach gdzie woda gruntowa jest bardzo wysoko. Rośliny te nie lubią też gleb zbyt piaszczystych.
Sadzonki malin możemy oczywiście kupić (są dość tanie) ale warto upewnić się czy ktoś znajomy nie ma w swoim ogrodzie interesującej nas odmiany. Maliny bardzo łatwo wytwarzają odrosty korzeniowe, które wyciąga się z ziemi i odcina od rośliny matecznej. Jest to prosty i niezawodny sposób na rozmnażanie malin w uprawach amatorskich.
Sadzenie malin najlepiej przeprowadzić późną jesienią lub wczesną wiosną, przy czym na terenach o srogich zimach korzystniejszy jest termin wiosenny, gdyż unika się ryzyka przemarznięcia, szczególnie jeśli zima będzie bezśnieżna. Należy jednak pamiętać, że krzewy sadzone wiosną wymagają obfitszego nawadniania. Rośliny należy sadzić płytko, najlepiej 2-3 centymetry głębiej niż rosły w mateczniku. Po posadzeniu koniecznie należy ubić ziemię w około rośliny co ułatwi podsiąkanie wody, należy też obficie podlać malinę. Na koniec ucinamy pęd nowo posadzonej rośliny ok. 10 - 15 cm nad ziemią. Jeżeli sadzimy maliny jesienią, należy pamiętać o uformowaniu u podnóży krzewów kopczyków z ziemi, co zapobiegnie przemarznięciu systemu korzeniowego.
Przy sadzeniu malin należy też pamiętać o zachowaniu odpowiednich odległości pomiędzy krzewami. Najlepiej rozstawić rośliny co 0,5 m w rzędzie i co 2,0 m między rzędami. Najpopularniejszym sposobem prowadzenia malin jest uprawa maliny w szpalerze przy drutach, na których rozpięte są pędy krzewów. Pielęgnacja malin jest wtedy znacznie prostsza.
Owoce malin są bogate w składniki odżywcze. Można je spożywać na surowo lub przeznaczyć je na przetwory
W uprawie malin bardzo ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest nawadnianie. Rośliny, które wytwarzają dużo owoców, potrzebują dużo wody. Najlepszym rozwiązaniem dla tego problemu jest założenie instalacji nawadniającej, a dokładniej linii kroplującej. Dzięki temu malina będzie dostawać regularnie wodę, co pozwoli jej bujnie rosnąć i obficie owocować.
Nawożenie malin jest również jednym z ważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych w uprawie malin. Zabiegi związane z nawożeniem rozpoczyna się jeszcze przed sadzeniem malin, przekopując glebę z obornikiem. W kolejnych latach uprawy rodzaj nawozu różni się w zależności od pory roku. Wczesna wiosną maliny nawozić należy nawozem wolno uwalniającym azot, należy o tym pamiętać zwłaszcza w pierwszych latach po posadzeniu malin. Następnie w maju i czerwcu należy użyć saletry amonowej, którą stosujemy 2 do 3 razy. Kilkuletnią uprawę malin jesienią należy nawieść nawozami mineralnymi bogatymi w potas i magnez.
Pielęgnacja malin jesienią - sadzenie, nawożenie, cięcie, opryski
Jak powinna wyglądać pielęgnacja malin jesienią aby rośliny za rok obficie owocowały? Wyjaśniamy jakie są najważniejsze zabiegi w uprawie malin w okresie jesiennym, w jaki sposób prawidłowo przeprowadzić sadzenie, nawożenie oraz cięcie malin, a także jakie opryski warto wykonać aby krzewy były zdrowe i silne. Więcej...
Cięcie malin
Cięcie malin to jeden z trudniejszych zabiegów pielęgnacyjnych dla początkujących hodowców. Tymczasem jest to zabieg bardzo prosty jeżeli tylko zastosuje się wszystkie zalecenia. Warto poznać zasady cięcia malin, gdyż prawidłowo wykonane nie tylko poprawia plenność krzewu ale też zapobiega nadmiernemu ich zagęszczeniu i rozwojowi chorób, takich jak zamieranie pędów malin czy szara pleśń.
Cięcie malin rosnących przy słupkach
Tego rodzaju prowadzenie malin nadaje się szczególnie dla małych ogrodów, gdzie brak jest miejsca na rozpinanie szpalerów z drutem. W takim wypadku należy po owocowaniu usuwa się wszystkie owocujące pędy, zostawiając maksymalnie 5 młodych pędów, na których w przyszłym roku wykształcą się owoconośne rozgałęzienia. Warto pamiętać o ściółkowaniu gleby w około palika z maliną (promień 40cm) aby zapobiec zarastaniu przez chwasty.
Cięcie malin w szpalerze z drutem
Po zebraniu owoców wycina się pędy, na których były owoce, zostawiając najsilniejsze tegoroczne młode pędy, które przywiązuje się delikatnie do pierwszego drutu rozpiętego na wysokości ok 1,0m. Należy wybrać tylko najsilniejsze pędy. Po przywiązaniu ich do drutu należy przyciąć je do wysokości ok. 1,2 m.
Cięcie malin powtarzających owocowanie
Maliny, które owocują podwójnie należą do odmian Polana, Polka i Poranna Rosa. Odmiany malin powtarzających owocowanie najlepiej jest prowadzić przy szpalerze z drutu rozpiętego na 1,0m wysokości. Chcąc uzyskać jak najlepszy wzrost i piękne owoce należy wszystkie zeszłoroczne pędy wycinać na wiosnę, w ten sposób nowo wykształcone pędy dadzą jesienią dorodne owoce.
Cięcie malin. Jak i kiedy przycinać maliny?
Maliny to krzewy owocowe wymagające regularnego cięcia. Przycinanie pędów malin wpływa korzystnie na plonowanie i ułatwia zbiór owoców. Zobacz kiedy przycinać maliny, czym różni się przycinanie malin owocujących raz w roku od malin powtarzających owocowanie oraz kiedy po raz pierwszy przycinać maliny po posadzeniu. Więcej...
Odmiany malin
Wybór odmian malin jest stosunkowo duży. Jednak aby w warunkach uprawy amatorkiej w ogrodzie przydomowym lub działkowym uzyskać jak najlepszy efekt, warto jest się trzymać tych najbardziej sprawdzonych odmian malin o polskim rodowodzie. Są one zazwyczaj mniej kłopotliwe oraz mrozoodporne.
W uprawie amatorskiej najczęściej spotykane są tradycyjne odmiany malin, które wydają owoce od lipca do sierpnia. Owoce tych odmian łatwo dają oddzielać się od szypułek. Rzadziej spotykane są maliny powtarzające owocowanie, u których zbiór trwa od końca sierpnia aż do jesiennych przymrozków. Maliny powtarzające owocowanie tylko w teorii wydają się ciekawym rozwiązaniem, jednak w rzeczywistości lepiej jest decydować się na jeden plon, ale za to duży, zamiast drobniejszych plonów dwa razy w roku. Plenność malin powtarzających jest ograniczona, a owoce trudniej odrywają się od szypułek.
Odmiany malin zółte i czerwone
Malina 'Beskid'
Odmiana maliny o silnym wzroście, obficie owocuje wyłącznie na dwuletnich pędach. Owoce duże, wydłużone. Rzadko gniją. Pierwsze owoce dojrzewają w połowie lipca. Odmiana rzadko atakowana przez szkodniki i średnio podatna na choroby malin.
Malina 'Polana'
Posiada średnią siłę wzrostu, ale daje dużo odrostów korzeniowych. Odmiana maliny owocująca dwukrotnie na pędach jednorocznych i dwuletnich. Jednak dla lepszych owoców zaleca się jedynie zbiór jesienny. Odmiana o wysokiej odporności na choroby i szkodniki malin.
Malina 'Polka'
Wydaje liczne odrosty korzeniowe, wzrost średni. Owocuje na pędach tegorocznych i dwuletnich (jak odmiana Polana), ale zaleca się jedynie zbiór jesienny. Podatność na choroby - średnia.
Malina 'Poranna Rosa'
Odmiana średnio plenna, powtarzająca owocowanie. Owocuje na pędach dwuletnich w lipcu, a następnie na pędach tegorocznych od początku września do końca wegetacji. Odmiana ta jest mało wrażliwa na choroby grzybowe pędów i białą plamistość liści, a owoce mało podatne na gnicie.
Malina czarna
Poza wymienionymi wyżej tradycyjnymi odmianami malin, warto zainteresować się także maliną czarną. Owoce czarnej maliny mają aż 5 razy większą moc usuwania z organizmu ludzkiego wolnych rodników niż tradycyjne maliny czerwone. Wykazują silne działanie antybakteryjne i antynowotworowe, zapobiegają procesom starzenia i chorobom cywilizacyjnym. Nadają się do bezpośredniego spożycia jak i na przetwory.
Najczęściej spotykana czarna malina to odmiana 'Bristol', owocująca na pędach dwuletnich, niestety podatna na choroby grzybowe i wirusowe malin. Coraz częściej można też spotkać nowszą polską odmianę 'Litacz' oraz odporną na choroby i przemarzanie czarną malinę 'Jewel'. Mam nadzieję, że pojawienie się nowych odmian, przydatnych do uprawy w naszym klimacie, wpłynie na wzrost popularności czarnej maliny, bo naprawdę warto korzystać z walorów jej owoców.
Zbiór i zastosowanie malin
Maliny zbiera się bez szypułek, gdy owoce są dobrze wybarwione, miękkie i suche. Zbiór malin to jedna z przyjemniejszych rzeczy jakie wykonuje się latem w swoim ogrodzie. Każde dziecko uwielbia zrywać owoce malin prosto z krzewu. Warto więc przyłożyć nieco więcej pracy do pielęgnacji aby zbieranie malin było naprawdę obfite.
Maliny to jedne z szerzej wykorzystywanych owoców w naszej kuchni. Robimy malinowe przetwory, pieczemy wspaniałe ciasta z malinami. Sok z malin to prawdziwy rarytas na każdym stole. Szczególnie domowe soki z malin są niezwykle cenione przez członków rodziny. Maliny, malinowe dżemy, soki z malin są doskonałym dodatkiem do każdych deserów! Zarówno owoce jak i liście malin są też ważnym surowcem zielarskim.
Opracowano na podstawie: Jan Grąbczewski, Wiesław Szydło, Magdalena Tomżyńska, Danuta Ulińska, Katalog roślin, Agencja Promocji Zieleni Sp. z o.o. , Warszawa 2011, s. 282-283; Haas Hansjorg, Cięcie roślin, Delta W-Z, Warszawa 2004; Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 726.
Zobacz również:
Malina żółta - uprawa odmiany 'Poranna Rosa' i 'Golden Queen'
Malina żółta cieszy się coraz większą popularnością w uprawach amatorskich. Spotykane u nas odmiany maliny żółtej to malina 'Poranna Rosa' oraz malina 'Golden Queen'. Ich zalety to ciekawe żółte zabarwienie owoców, wyborny smak, możliwość owocowania latem i potem ponownie jesienią, a także mała podatność na choroby malin. Więcej...
Przetwory z malin - malinowy sok, syrop, konfitura, dżem i sos
Maliny to jedne z najpyszniejszych owoców drugiej połowy lata. Można je jeść na surowo, ale równie pyszne są z nich przetwory. Przekonaj się ile pysznych rzeczy można zrobić z malin np. nalewkę lub malinowe konfitury. Sprawdź jak proste jest zrobienie dżemu z malin. Domowej roboty sok z malin jest podobno nie do pobicia. Oto najlepsze przepisy na przetwory z malin! Więcej...
Nalewka z malin, nalewka malinowa - sprawdzone przepisy
Nalewka z malin to jeden z największych rarytasów w kredensie. Sprawdź ile ciekawych i prostych przepisów istnieje na nalewkę z malin. Sukces w robieniu nalewki z malin to pilnowanie się wskazówek w przepisie a także wysoka jakość owoców. Malinówka to nie tylko pyszny napój alkoholowy ale też sposób na zwalczenie przeziębienia. Przekonaj się sam jak smaczna może być nalewka z malin. Więcej...
