Grudzień w ogrodzie. Jak zadbać o ogród w grudniu?

Grudzień w ogrodzie wydaje się być miesiącem, w którym nie ma za wiele pracy dla ogrodnika. Większość prac powinna być już zakończona, a rośliny przygotowane do zimy. W grudniu z reguły zapominamy o ogrodach a nasze myśli wędrują ku Świętom Bożego Narodzenia. Choć, jak przeczytacie poniżej, dla największych zapaleńców znajdzie się sporo pracy w ogrodzie. Zobacz jak zadbać o ogród w grudniu!

Grudzień w ogrodzie

Grudzień w ogrodzie może być piękny!

W grudniu zazwyczaj grunt już trwale zamarza i okresowo może utrzymywać się pokrywa śnieżna. W takich warunkach w ziemi już nic nie zrobimy. Do tego coraz krótszy dzień i niższe temperatury nie zachęcają do wizyt w ogrodzie. Ale warto zaglądać do ogrodu w grudniu, gdyż mogą go ozdabiać oszronione lub ośnieżone korony drzew i krzewów, pięknie przebarwione na czerwono pędy dereni, pozostawione owocostany dzikich róż, berberysów i jarzębiny.

Jakby tego było mało, grudniowy ogród mogą zdobić drzewa i krzewy kwitnące zimą, takie jak chociażby zakwitający właśnie w grudniu suchodrzew Purpusa (Lonicera x purpusii).

Niezależnie od tego, czy śnieg spadnie w grudniu, czy też nie, będzie z tego faktu wynikać kilka obowiązków ogrodniczych:

• Brak śniegu w ogrodzie to powód aby sprawdzić zimowe okrycia roślin i grubość warstwy ściółki okrywającej rabaty bylinowe.
• Jeśli zaś śniegu napada, będziemy musieli odśnieżać dróżki i podjazdy oraz strzepnąć nadmiar białego puchu z gałązek iglaków.
• Warto też wystawić karmniki dla ptaków i wspomóc je w przetrwaniu mroźnej zimy. Przy okazji będzie można ptaki obserwować i posłuchać ich świergotu.

W grudniu żegnamy kalendarzową jesień i witamy zimę. Wyznacznikiem końca fenologicznej jesieni jest całkowite opadnięcie liści buka i brzozy, które mogło już nastąpić pod koniec listopada (w zależności o d pogody w danym regionie). I choć największe mrozy dopiero przed nami, na pocieszenie pozostaje fakt, iż od końca grudnia dni będą już coraz dłuższe, a my zaczniemy odliczać czas do wysiewu nasion i produkcji rozsad!

Grudzień w ogrodzie owocowym

• W grudniu zaglądamy do przechowywanych owoców. Te najbardziej dojrzałe zabieramy do spożycia, a egzemplarze gnijące wyrzucamy. W pomieszczeniu do przechowywania powinna teraz panować temp. minimalnie powyżej 0°C i duża wilgotność powietrza, najlepiej 90%. Pomieszczenie z przechowywanymi owocami warto wietrzyć aby obniżyć zawartość etylenu.

Jak przechowywać jabłka na zimę
Jabłka to wbrew pozorom delikatne owoce, które trzeba otoczyć troskliwą opieką w czasie przechowywania. Zobacz jak przechowywać jabłka na zimę aby cieszyć się zdrowymi owocami. Oto wszystko co trzeba wiedzieć o wymaganiach przechowalniczych jabłek i zagrożeniach podczas ich przechowywania. Więcej...

• Krzewy winorośli uprawianej w szklarni przycinamy do trzech oczek.
• Doglądamy czy wykonane w listopadzie zabezpieczenia przed mrozem i wiatrem nie zostały uszkodzone przez wiatr i deszcze. Jeżeli kopczyki wykonane wokół pni drzew i krzewów zostały rozmyte, usypujemy je ponownie.
• Aby zapobiec pękaniu kory i powstawaniu ran zgorzelinowych, już pod koniec grudnia możemy wykonać bielenie pni drzew owocowych.
• Należy także zabezpieczyć korę drzew przed uszkodzeniami przez gryzonie i zające. Ochronę stanowić mogą m. in. plastykowe koszulki zakładane na pnie cienkich drzewek, czyli tzw. osłonki sadownicze.

Zające w ogrodzie. Jak odstraszyć zające i jak uratować drzewo obgryzione przez zające?
Zające w ogrodzie bywają uciążliwymi szkodnikami. Lubią obgryzać korę z drzewek owocowych, powodując znaczne szkody. Problem nasila się zimą, gdy zającom brakuje pokarmu w ich naturalnym środowisku. Więcej...

• Kora może być też obgryzana przez sarny. W celu odstraszenia saren z ogrodu zaleca się zawieszać na wysokości 1 m mydełka toaletowe zawinięte w papier. Ich zapachu sarny bardzo nie lubią.
• Niezależnie od podjętych działań zapobiegawczych, trzeba kontrolować stan drzew w sadzie przez całą zimę. Zniszczenia i odarcia kory przez zwierzęta, a także podłużne pęknięcia kory na pniu drzew lub grubszych konarach, zobaczymy gołym okiem. Uszkodzone miejsca warto posmarować maścią ogrodniczą (np. Funaben Plus 03 PA lub EKO Derma).

Jak zabezpieczyć drzewka owocowe na zimę
Zabezpieczenia na zimę wymagają przede wszystkim młode, nowo sadzone drzewka owocowe. Zagrożeniem dla nich jest nie tylko mróz ale też wygłodzona w tym okresie zwierzyna leśna. Zobacz jak zabezpieczyć drzewka na zimę, jakimi materiałami osłaniać i kiedy to zrobić. Więcej...

• Po pierwszych silniejszych przymrozkach (ale przed nastaniem dużego mrozu), możemy pobrać z roślin sadowniczych zrazy do szczepienia. W tym czasie powinniśmy ściąć przede wszystkim pędy czereśni, brzoskwini, moreli i grusz. Zrazy pobrane w grudniu z tych gatunków lepiej się przechowają i nie będą uszkadzane przez mrozy. Zrazy gatunków mniej wrażliwych na niskie temperatury - jabłoni, śliw i wiśni - zrazy do szczepienia możemy pobrać w późniejszym terminie. Na zrazy ścina się jednoroczne pędy z dobrze wykształconymi pąkami.
• Zebrane zrazy, po związaniu w pęczki, układamy w dołku z piaskiem, a następnie je przysypujemy. Dlaczego należy trzymać je w piasku? Wilgotny piasek nie sprzyja rozwojowi pleśni, co może zdarzyć się w próchniczej ziemi. Jeżeli zrazy zamierzamy przetrzymać dłużej, powinniśmy w miejscu zakopania narzucić śniegu i trocin. Wówczas niska temperatura utrzyma się nawet do końca kwietnia.
• W grudniu możemy też pozyskać sadzonki zdrewniałe z jednorocznych pędów porzeczek i winorośli. Do wiosny przechowujemy je podobnie jak zrazy do szczepienia.
• Od następnego miesiąca będzie można rozpocząć cięcie drzew owocowych, dlatego też warto się do tego przygotować i sprawdzić w jakim stanie jest nasz sprzęt do cięcia. Jeśli nasz sekator się stępił, być może właśnie w grudniu znajdziemy czas na ostrzenie sekatora.

Grudzień w ogrodzie warzywnym

• Na początku miesiąca należy wykonać ostatnie prace porządkowe na działce. Pamiętaj aby po ich zakończeniu wyczyścić i zakonserwować narzędzia ogrodnicze.
• Zagony, na których rosną warzywa ozime, wysiane jesienią na wczesny zbiór (sałata, szpinak, roszponka, cebula zwyczajna, koper) wymagają osłonięcia przed mrozem i wiatrami. Jeżeli zima jest bezśnieżna, warto zastosować okrycie podwójną warstwą zimowej agrowłókniny lub materiałami naturalnymi - liśćmi, słomą lub gałązkami igliwia.
• Pietruszka, seler i trybula ogrodowa nie znoszą mrozu. Należy je przenieść do zimnego inspektu, który przykrywamy matą z trzciny.
• W grudniu z ogrodu warzywnego systematycznie zbieramy warzywa odporne na niską temperaturę, takie jak: brukselka, jarmuż, roszponka oraz por, pietruszka i pasternak. Należy je wykopać przed zamarznięciem gleby.
• Jeżeli jesienią nie zastosowaliśmy nawożenia obornikiem, możemy to zrobić zimą. Obornik rozsypujemy na zagony cienką warstwą i pozostawiamy do czasu, aż warunki pogodowe pozwolą na wkopanie go w glebę.
• Pamiętajmy, iż grubość okrywy śnieżnej ma bardzo duże znaczenie dla głębokości zamarzania gleby. Jeżeli zima jest bezśnieżna, zapobiegajmy zamarzaniu gleby poprzez rozkładanie na jej powierzchni liści lub słomy. Na tak chronionym stanowisku, w przyszłym sezonie będzie można prowadzić uprawy pod tunelami niskimi, założyć inspekt lub rozsadnik.
• Jeżeli nie mamy zaufania do "zieleniny" kupowanej w sklepie, można spróbować pędzić niektóre warzywa samodzielnie. W tym celu w skrzynce na oknie warto posadzić korzenie pietruszki i selera (nie mogą być zbyt mocno przycięte z góry), cebulę lub kępy szczypiorku wykopane z ogrodu. Jeśli zapewnimy im wystarczającą ilość światła i wody, szybko wypuszczą zielone listki, które będzie można regularnie skubać do potraw. Szczypiorek najlepiej czuje się właśnie na parapecie i musi być regularnie podlewany (bryła korzeniowa nie może przeschnąć). Pietruszka i seler korzeniowy na zieloną nać można pędzić nawet w widnej piwnicy czy na werandzie zabezpieczonej przed mrozem (najodpowiedniejsza jest temp. ok. 15°C i umiarkowanie wilgotna ziemia).

Cykoria sałatowa - uprawa, pędzenie, potrawy z cykorii
Cykoria sałatowa, podobnie jak sałata, jest warzywem liściastym. Od bardziej popularnej sałaty, cykoria jest jednak znacznie bogatsza w substancje odżywcze, a jej korzenie nadają się do pędzenia zimą. Dzięki temu cykoria stanowi doskonałe uzupełnienie diety w okresie, kiedy brakuje nam witamin ze świeżych warzyw. Zobacz jak wygląda uprawa cykorii, pędzenie zimą oraz sprawdź jak smakuje sałatka z cykorii! Więcej...

Grudzień w ogrodzie ozdobnym

• Warto sprawdzić zimowe okrycia bylin i krzewów. Jeżeli okażą się niewystarczające lub uszkodzone przez wiatr powinniśmy natychmiast je uzupełnić.
• Korony drzew i krzewów iglastych warto obwiązać sznurkiem - w ten sposób zabezpieczymy konary i gałęzie przed wyłamaniem pod ciężarem śniegu.
• Rabaty, na których posadziliśmy rośliny cebulowe, takie jak tulipany i narcyze, dobrze jest wyściółkować słomą, gałązkami drzew iglastych lub korą sosnową.
• W piwnicy sprawdzamy stan przechowywanych cebul, kłączy i bulw. Te z objawami chorobowymi czy uszkodzeniami przez szkodniki trzeba natychmiast usunąć aby patogeny nie rozprzestrzeniały się na pozostałe, jeszcze zdrowe.
• W czasie mrozów wywieśmy przeznaczone dla ptaków kulki tłuszczu zmieszanego z ziarnem. Rudziki lubią płatki owsiane, a kosy gustują w jabłkach. Aby nasza pomoc dotarła do najbardziej potrzebujących ptaków, takich jak sikorki, a także trznadle i dzwońce - konieczne jest przygotowanie odpowiedniego karmnika, w którym zarówno karma jak i korzystające z niej ptaki będą osłonięte przed deszczem i wiatrem. Karmniki można zawieszać wśród gałęzi drzew lub mocować do wysokich podpór (zabezpieczy to ptaki przed atakami kotów). Ptaki zwabione do ogrodu w okresie zimy, wiosną pomogą walczyć ze szkodnikami, np. z mszycami.

Dokarmianie ptaków zimą
Dokarmianie ptaków zimą pomaga naszym skrzydlatym przyjaciołom przetrwać mroźną i śnieżną zimę. Jeśli będziemy dokarmiać ptaki w ogrodzie, wiosną i latem odwdzięczą się nam zjadając szkodliwe owady. Zobacz jak, kiedy i czym dokarmiać ptaki w zimie aby przyniosło to korzyści dla ptaków i naszego ogrodu! Więcej...

• W grudniu nadal możemy pobierać zdrewniałe sadzonki z krzewów zimozielonych.
• Podczas dużych mrozów należy sprawdzać czy w oczku wodnym nie zamarza woda. Jeżeli pojawiła się tafla lodu, należy wyrąbać przerębel. Aby zapobiec zamarzaniu tafli wody warto zastosować styropianowy przerębel, dostępny w różnych wersjach, w zależności od naszych potrzeb.
• Wiele osób do usuwania lodu ze ścieżek i chodników używa zwykłej soli, czyli chlorku sodu. Jest ona łatwo dostępna i stosunkowo tania. Niestety jest też szkodliwa dla roślin i nie wolno jej używać w ogrodzie. Zamiast soli stosujmy preparaty do usuwania lodu bezpieczne dla roślin, takie jak np. chlorek magnezu. Ma on formę płatków, które rozpuszczają śnieg i zapobiegają zamarzaniu wody nawet w -50°C. Dlatego nawierzchnie nie pokrywają się lodem mimo silnych mrozów. Chlorek magnezu jest niewiele droższy od zwykłej soli, a nie powoduje tak niekorzystnych zmian w środowisku jak zwykła sól kuchenna czy drogowa.

Kwiaty doniczkowe w grudniu

• W uprawie doniczkowej możemy próbować pobudzić do kiełkowania pestki cytrusów.
• Krótkie i często pochmurne dni, suche powietrze w naszych mieszkaniach, oraz zbyt wysoka temperatura, mocno doskwierają domowym kwiatom doniczkowym. Krótki dzień o małym natężeniu słonecznym wprowadza rośliny w stan spoczynku. Aby ich pędy nie stały się wiotkie i wyciągnięte, należy rośliny takie jak agapant, kliwia, afelandra, czy skalnica, przenieść do pomieszczenia, w którym temperatura nie przekracza 10-12°C lub oświetlać je lampami do doświetlania roślin. Obecnie stało się to o tyle proste, że dostępne w sprzedaży są nowoczesne, bardzo oszczędne i stosunkowo niedrogie żarówki i lampy LED do doświetlania roślin.

Pielęgnacja roślin doniczkowych jesienią i zimą
Pielęgnacja roślin doniczkowych jesienią i zimą wygląda nieco inaczej niż w czasie sezonu wegetacyjnego i może sprawiać więcej trudności. Wiele roślin doniczkowych w tym okresie cierpi z powodu niedostatku światła oraz zbyt ciepłego i suchego powietrza w ogrzewanych mieszkaniach. Jak im pomóc i jak zapewnić najlepsze warunki dla roślin doniczkowych jesienią i zimą? Więcej...

• W grudniu pojawiają się pąki na kameliach japońskich. Jeżeli chcemy aby powstały z nich kwiaty, powinniśmy zadbać o to, aby temperatura w pomieszczeniu nie przekraczała 15°C. Roślina powinna być zwrócona do światła zawsze tą samą stroną i często zraszana.
• Jeżeli we wrześniu zdecydowaliśmy się na posadzenie w piwnicy tulipanów do pędzenia, to właśnie teraz, po upływie 3 miesięcy, powinny pojawić się około 5-cm kiełki. Przenieś je teraz do widnego pomieszczenia o temp. 18°C. Gdy zakwitną mogą stać się ozdobą świątecznego stołu.
• W czasie Bożego Narodzenia, choinkę ciętą, stojącą w ciepłym pokoju, dobrze jest codziennie zraszać odrobiną wody, co zapobiegnie szybkiemu wysychaniu choinki i gubieniu igieł. Jeżeli zdecydujemy się na żywe drzewko w pojemniku, to po przechowaniu go w chłodnym i jasnym miejscu oraz systematycznym podlewaniu wodą, wiosną będziemy mogli przenieść je do ogrodu.

Choinka cięta czy w doniczce
Święta Bożego Narodzenia niebawem, dlatego warto już teraz zastanowić się nad kupnem choinki, która zagości w naszym domu. Jak co roku powraca dylemat jakie drzewko wybrać. Lepsza będzie choinka cięta czy w doniczce? Jakie są wady i zalety jednej i drugiej. Czym się kierować podczas zakupu choinki, aby drzewko zdobiło nasze mieszkanie jak najdłużej? Więcej...

• Jeżeli chcemy aby poinsecja - gwiazda betlejemska zachowała swe walory dekoracyjne jak najdłużej, należy zapewnić jej dużo światła, temperaturę 18-20°C, wysoką wilgotność powietrza i nie narażać jej na przeciągi.
• Inne rośliny, jakie mogą stanowić ozdobę wigilijnego stołu, to min. fiołek afrykański (nazywany też sępolią fiołkową) oraz cyklamen perski. Więcej pomysłów na kwiatowe ozdoby świąt w artykule kwiaty na boże narodzenie.

Trawnik w grudniu

• W tym okresie nie wykonujemy w zasadzie żadnych prac pielęgnacyjnych. Po opadach śniegu unikajmy chodzenia po trawniku, gdyż pod udeptanym, zmrożonym śniegiem z łatwością powstają brunatne plamy zgniłej murawy.
• W wypadku gdy na powierzchni trawnika wytworzy się skorupa lodowo-śniegowa, dobrze jest ją rozkruszyć. Jeżeli tego nie zrobimy, zalegający, zbity śnieg sprawi, że wiosną trawnik łatwo zaatakuje pleśń śniegowa.
• Jeżeli chcesz wiosną założyć trawnik, a ziemia jeszcze nie zamarzła - warto na stanowisku przeznaczonym pod trawnik przekopać głęboko glebę i pozostawić ją w tzw. ostrej skibie (po przekopaniu nie zagrabiać i nie wyrównywać). Tak pozostawioną glebę zimowe mrozy rozkruszą, rozmiękczą i dotlenią. Pod wpływem mrozu gleba nabierze lepszej struktury i stanie się lepiej przepuszczalna dla wody. Przy okazji wyginie część chwastów. Dzięki temu wiosenne zakładanie trawnika będzie łatwiejsze.

Jak zaplanować prace w ogrodzie?

Jeśli chcesz jak najlepiej przygotować się do prac ogrodniczych na dany miesiąc oraz mieć pewność, że już nigdy nie przegapisz nic ważnego, co trzeba zrobić w ogrodzie, skorzystaj z książko-kalendarza Planer zaradnego ogrodnika. To praktyczny poradnik ogrodniczy z kalendarzem prac w ogrodzie na cały rok oraz miejscem na własne notatki. Więcej informacji w opisie na stronie naszego sklepu :-)

Przeczytaj również:

• Co można siać i sadzić w grudniu?
• Przycinanie drzew w grudniu. Czy w grudniu można przycinać drzewa?
• Jak zabezpieczyć iglaki na zimę - ochrona przed mrozem i śniegiem
• Jak zabezpieczyć trawy ozdobne na zimę
• Styczeń w ogrodzie. Jakie prace ogrodowe wykonujemy w styczniu?

Opracowano na podstawie Mój Ogród, Delta, Warszawa 1993, str. 528 - 535, oraz artykułów umieszczonych w Kwiaty na działce i balkonie, nr 2(35)/03 i Działkowiec, nr 12/2003.